Λογιστική απάτη και παραποίηση χρηματοοικονομικών καταστάσεων

Η διαφορά ανάμεσα στην λογιστική απάτη και στο λογιστικό σφάλμα έγκειται στην πρόθεση

Η λογιστική απάτη ορίζεται ως η σκόπιμη παραποίηση της οικονομικής κατάστασης μιας επιχείρησης, αλλοιώνοντας εσκεμμένα τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις ή παραλείποντας ποσά των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, με σκοπό την εξαπάτηση αυτών που θα τις χρησιμοποιήσουν.

Τα λογιστικά λάθη ομαδοποιούνται σε 6 κατηγορίες:

• σε λάθη λογιστικής ερμηνείας,

• σε λάθη παραλείψεων,

• σε λάθη απόδοσης,

• σε λάθη αρχών,

• σε αριθμητικά λάθη και

• σε λάθη εκτέλεσης της λογιστικής εργασίας.

Οι λόγοι για τους οποίους μια επιχείρηση “μαγειρεύει τα βιβλία” της είναι:

• παραπλάνηση των χρηστών σχετικά με την κερδοφορία της επιχείρησης

• μεγιστοποίηση των κερδών της,

• μείωση των κερδών της, με στόχο τη μείωση της φορολογίας

• διόγκωση των κερδών της με σκοπό τη δυνατότητα χρηματοδότησης

• βελτίωση της οικονομικής της κατάστασης

• απόκρυψη της ανικανότητάς της, για κάλυψη ταμειακών ροών

 οι πλέον συχνοί λογιστικοί χειρισμοί αυξήσεων / μειώσεων των αποτελεσμάτων αναφέρονται:

• στις προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις και αποζημιώσεις προσωπικού,

• στις αποσβέσεις,

• στο χαρακτηρισμό εξόδων που αφορούν πάγια σε κόστος κτήσης τους,

• στην αποτίμηση των αποθεμάτων καθώς και σε άλλες κινήσεις όπως λ.χ. καταχώρηση εσόδων / εξόδων όχι προς τη σωστή χρήση.

Η λογιστική απάτη ξεκινάει μικρή και στη συνέχεια γίνεται όλο και μεγαλύτερη ώσπου να προκαλέσει μεγάλη ζημιά.

Υπάρχουν 2 είδη λογιστικής απάτης:

• Η κατάχρηση, η ιδιοποίηση οικονομικών πόρων της επιχείρησης, και

• Η παραπλανητική παρουσίαση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων.

ο όρος “σφάλμα” αναφέρεται σε ακούσια, μη εσκεμμένα (ηθελημένα) λάθη στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις όπως:

• Αριθμητικά ή μαθηματικά λάθη του προσωπικού του λογιστηρίου σε καταχωρήσεις και αποδεικτικά στοιχεία

• Παρερμηνείες γεγονότων

• Μη ορθή, ίσως και καταχρηστική εφαρμογή των αρχών και των προτύπων της λογιστικής και των κανόνων της

Η βασική διαφορά της απάτης και του σφάλματος είναι η ύπαρξη ή μη ύπαρξη πρόθεσης για την παρουσίαση παραποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων.

• Χρήση λογιστικών τεχνασμάτων για τη διαχείριση παράνομων κερδών.

• Μεθοδεύσεις λογιστικών τεχνικών που βρίσκονται στα όρια των νόμων, αλλά είναι εύκολο να μεταβληθούν μέσα από τα “παραθυράκια” αυτών.

• Αλλοίωση των απαιτήσεων, των υποχρεώσεων και των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης, δηλαδή αλλοίωση του ενεργητικού και του παθητικού

• Καταχώρηση εικονικών συναλλαγών

Μορφές λογιστικής απάτης

Σε συνάρτηση με τις 2 παραπάνω κατηγορίες απάτης, υποστηρίζεται ότι υπάρχουν 4 μορφές λογιστικής απάτης:

1. Η εταιρική απάτη, είναι η απάτη σε βάρος ή σε όφελος της επιχείρησης.

2. Η διοικητική απάτη, που διενεργείται από τα ανώτερα διοικητικά στελέχη, τα οποία λόγω της θέσης τους έχουν τη δυνατότητα να παραποιήσουν τα λογιστικά δεδομένα.

3. Παραποίηση λογιστικών καταστάσεων, η οποία αποτελεί και την πιο σοβαρή μορφή λογιστικής απάτης.

4. Αποτυχία ελέγχου, για την οποία ευθύνονται οι ελεγκτές που δεν κατάφεραν να αποκαλύψουν σημαντικές ανακρίβειες στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις της οικονομικής μονάδας.

Η πρόληψη της λογιστικής απάτης

Για να υπάρξει αποτελεσματική πρόληψη της απάτης θα πρέπει να συμβάλλει και η διοίκηση, δημιουργώντας ένα θετικό περιβάλλον ελέγχου, προσλαμβάνοντας έμπιστα άτομα και αναπτύσσοντας ένα ευκολοκατανόητο κώδικα ηθικής.

Η δημιουργία ενός θετικού περιβάλλοντος ελέγχου.

Η πρόσληψη έμπιστου προσωπικού.

Τα προγράμματα εκπαίδευσης για ευαισθητοποίηση των υπαλλήλων στο κομμάτι της απάτης.

Η ανάπτυξη ενός κατανοητού κώδικα ηθικής.